Opiekun osoby starszej spotyka się w swojej codziennej pracy z wieloma niełatwymi i stresującymi sytuacjami, a jedną z nich jest agresja u seniora. Agresja nie jest niczym rzadkim, wręcz przeciwnie można się z nią spotkać u dużej liczby seniorów.
Pamiętać, jednakże należy, iż jest ona spowodowana najczęściej różnymi chorobami schorzeniami otępiennymi, z jakimi boryka się senior- nie jest czystą złośliwością i chęcią uprzykrzenia opiekunce życia. Niemniej jednak opiekunka musi umieć radzić sobie w takich sytuacjach. Jak?
Czym jest agresja?
Agresja jest to zachowanie, które może być ukierunkowane na zewnątrz lub do wewnątrz. Agresywne zachowanie ma na celu wyrządzenie innemu- lub sobie- szkody fizycznej bądź psychicznej. Agresja może mieć różne formy- wyróżniamy agresję fizyczną, werbalną lub niewerbalną.
Co powoduje agresję u seniora?
Przyczyn agresywnych zachowań może być wiele. Przyczyną może być np bezsilność oraz frustracja, która bardzo często towarzyszy osobom starszym. Pojawia się ona, gdy ciało coraz bardziej niedołężnieje, czemu towarzyszy często ból oraz niemożność wykonywania tego, co robiło się do tej pory, przez całe życie. Przyczyną agresywnych zachowań może być także niedobór serotoniny.
Seniorzy bardzo często nie umieją pogodzić się z tym, iż ich siły fizyczne jak i intelektualne słabną i nigdy więcej nie będą tak sprawni jak kiedyś. Powodem agresji może być także perspektywa towarzysząca seniorowi, iż zbliża się on do kresu swojego życia. Codzienność przepełniona takimi myślami bardzo często prowadzić do agresywnych i nieprzewidywalnych zachowań. Agresja jest także możliwym skutkiem ubocznym farmaceutyków przyjmowanych przez podopiecznego.
Jak objawia się agresja podopiecznego?
Senior może okazywać swoją agresję na dwóch poziomach. Może np w sposób bezpośredni używać siły fizycznej, by wyrządzić szkodę i krzywdę opiekunowi lub innej osobie. Bezpośredni rodzaj agresji seniora może objawiać się poprzez kopanie, gryzienie, bicie, rzucanie przedmiotami, brak współpracy lub wręcz utrudnianie wykonywania opiekunowi czynności pielęgnacyjnych. Inną formą agresji jest agresja słowna i polega ona na grożeniu opiekunowi, pyskowaniu mu, przeklinaniu czy agresywnym rozkazywaniu.
Jeszcze innym sposobem na okazywanie agresji jest wypluwanie jedzenia czy medykamentów, wyzwiska i oskarżenia. Senior może okazywać także swoją wyższość i agresję poprzez wołanie opiekunki co kilka minut i rozkazywanie jej wykonania coraz bardziej absurdalnych poleceń. Senior może być agresywny także w pojęciu biernym, a agresję w tym rozumieniu obserwujemy na podstawie sygnałów płynących z jego ciała. Tak pojęta agresja objawia się poprzez zaciśnięte pięści, gwałtowne ruchy, prowokowanie wzrokiem.
Jak radzić sobie z agresją seniora?
Pierwszym sposobem reagowania na zauważalne u seniora zachowania agresywne powinna być diagnostyka lekarska. Wiele z takich zachowań może mieć bowiem podłoże chorobowe i stanowić objaw choroby. Potrzebne więc będą diagnostyczne badania, a lekarzami, do których warto się w takim przypadku udać są geriatrzy, neurolodzy, psychiatrzy. Gdy na co dzień przyszło nam pracować z seniorem wykazującym agresję, nie oznacza to, iż mamy do niego podchodzić bojowo lub lekceważąco. Choć może to być trudne, do takiego seniora podejść należy z szacunkiem i nie traktować go z góry.
Absolutnie nie można samemu zacząć przejawiać zachowań agresywnych – wręcz przeciwnie, powinniśmy być stanowczy i asertywni, ale komunikować się normalnym tonem, ze spokojem. Bardzo dobrym sposobem na ułagodzenie agresywnego seniora jest podejście do niego jak do starszego i sfrustrowanego człowieka- warto zdobyć się na pochwalenie go, przypomnienie mu o czymś, w czym jest dobry, o jego mocnych stronach i dobrych cechach, wspominanie jego osiągnięć życiowych. Bardzo często agresja bierze się u seniora z bardzo niskiej samooceny- podbudowanie jej może przynieść bardzo dobre skutki, uspokojenie seniora i złagodzenie jego zachowania.