Wraz z nadejściem cieplejszych miesięcy wzrasta ryzyko odwodnienia organizmu, na które szczególnie narażone są osoby starsze. Związane jest to nie tylko z przyjmowaniem niedostatecznej ilości płynów, ale także ze zmniejszonym odczuwaniem pragnienia w starszym wieku. Do odwodnienia może się też przyczyniać nadmierne pocenie się, przyjmowanie leków moczopędnych, chorowanie na cukrzycę czy niedawno przebyta biegunka.
Jako opiekun osoby starszej musimy zwracać uwagę na to, by senior nie pocił się nadmiernie, a jeśli nie da się tego uniknąć – by regularnie dostarczać do jego organizmu wskazaną dziennie porcję płynów
Woda stanowi ok. 70% masy dorosłego człowieka, a w przypadku osób starszych proporcje te wynoszą 50-60%. Spadek poniżej tego poziomu jest więc dla nich szczególnie niebezpieczne – i często niezauważalne. Z tego organizm człowiek potrafi wytworzyć samodzielnie – na skutek przemiany materii – zaledwie 300 ml. Dlatego pozostałą niezbędną ilość wody należy dostarczyć mu wraz z wypijanymi płynami.
Z racji tego, że odruch pragnienia staje się z wiekiem coraz słabsze, senior może nie zdawać sobie sprawy, że nie dostarcza do organizmu wystarczającej ilości płynów. Przez to odwodnienie organizmu u osób starszych może stawać się coraz groźniejsze dla ich zdrowia. Na co powinien zwrócić uwagę opiekun osoby starszej, by zapobiec odwodnieniu swojego podopiecznego?
Objawy odwodnienia
Objawy odwodnienia organizmu u osób starszych to m.in.:
- suchość warg,
- bóle głowy i zaburzenia widzenia,
- zawroty głowy i nudności,
- częste infekcje układu moczowego,
- zaparcia, spadek ciśnienia krwi (niekiedy także omdlenia),
- przyspieszony oddech,
- skarżenie się seniora na to, że raz jest mu za zimno, a raz za gorąco.
Po zauważeniu tych objawów opiekun osoby starszej powinien niezwłocznie zadbać o to, by dostarczyć jej odpowiednią ilość płynów, i pamiętać, by przyjmowała ją regularnie. Przedłużający się niedobór wody w organizmie może bowiem mieć doprowadzić do choroby nerek lub choroby wieńcowej.
Jak zapobiegać odwodnieniu?
Aby utrzymać optymalny poziom wody w organizmie, dorosły człowiek musi przyjmować ok. 2 litrów wody dziennie – a w czasie upałów, gdy nasz organizm wypaca dużo wody, nawet 3-4 litry. Rolą opiekuna osoby starszej jest nie tylko dbanie o to, by podopieczny tę dawkę codziennie otrzymywał, ale i stałe przypominanie mu o uzupełnieniu płynów, nawet jeśli akurat nie odczuwa on pragnienia.
Aby zapobiec odwodnieniu organizmu osoby starszej, która nie lubi pić (co jest częstym problemem zwłaszcza w przypadku osób chorych na demencję, cierpiących na chorobę Alzheimera i Parkinsona), spróbujmy zastosować metodę „mało, ale często” i podawać podopiecznemu płyny w małych ilościach kilka razy w ciągu dnia, najlepiej wodę wysoko zmineralizowaną (powyżej 1500 mg/l) lub źródlaną. Jeśli nasz podopieczny nie lubi wody, podawajmy mu inne łatwo przyswajalne przez organizm płyny, takie jak słaba herbata, herbatki ziołowe, buliony, sorbety owocowe, niskosłodzone kompoty, a także zawierające największą ilość wody warzywa (ogórki, cukinia, rzodkiewki, pomidory) i owoce (arbuzy, truskawki, grejpfruty, melony, brzoskwinie, maliny, ananasy).
Ponadto – zgodnie z zaleceniami specjalistów od żywienia – gdy na zewnątrz panuje podwyższona temperatura, należy zwiększyć ilość spożywanych przez seniora płynów o 250 ml (ok. jedną szklankę) na każdy stopień powyżej 37 stopni Celsjusza. Unikajmy natomiast podawanie mu napojów odwadniających, do których należą m.in. kawa, czarna herbata, cola, piwo i napary z pokrzywy. Ważne jest także zadbanie o ochronę skóry przed słońcem poprzez nałożenie kremu z wysokim filtrem oraz zadbanie o okrycie głowy.
Leczenie odwodniania
Gdy do odwodnienia organizmu osoby starszej już doszło, niedobór wody uzupełnia się płynami bezelektrolitowymi – wodą i niesłodzona słabą herbatą podawaną doustnie, a w warunkach szpitalnych – 5-procentową glukozą podawaną dożylnie. Należy przy tym pamiętać, by nie uzupełniać poziomu wody zbyt szybko.