Agresja jest stanem emocjonalnym, który dość często towarzyszy seniorom. Należy mieć tego pełną świadomość podejmując się pracy opiekunki osoby starszej. Może być na prawdę niełatwo- senior może mieć swoje humory, być opryskliwy i złośliwy, a czasem nawet agresywny.
Wiedzieć należy także, że najczęściej nie jest to spowodowane “widzimisię” seniora, a jest to objawem bardzo wielu starczych schorzeń- chociażby demencji. Osoba opiekująca się agresywnym seniorem powinna wiedzieć jak się nim opiekować, by agresja nie niszczyła i jego i jego otoczenia.
Dlaczego seniorzy bywają agresywni?
Agresja u seniorów może mieć wiele przyczyn- może to być podłoże fizjologiczne, psychiczne, a nawet społeczne. Jedną z chorób, które często towarzyszą seniorom i mogą mieć agresywny przebieg jest chociażby demencja. Demencja to nie tylko problemy z pamięcią czy innymi funkcjami poznawczymi, ale także możliwe agresywne zachowania. Agresywne osoby starsze są takie często dlatego, iż są zagubione i czują się coraz bardziej wyobcowane. Trudno im się z tym pogodzić.
Demencja to także spore problemy z komunikacją- agresja u seniora narasta tym bardziej, gdy chce on coś przekazać, powiedzieć, a nie udaje mu się to. Powoduje to narastającą frustrację, która z czasem przeradza się w agresję. W mózgu seniora dochodzi do coraz głębszych i nieodwracalnych zmian, które powodują różne zachowania i postawy, a panowanie nad emocjami staje się dla osoby starszej coraz trudniejsze.
Agresja związana z demencją może być też spowodowana ogromną liczbą bodźców, które napływają do seniora, a z którymi on sobie nie radzi (radio, telewizja, ruch uliczny i komunikaty ze strony opiekuna jednocześnie). To powoduje pobudzenie, rozdrażnienie i zdenerwowanie, w rezultacie agresję.
Jak sobie radzić z agresywnym podopiecznym?
Jeżeli mamy do czynienia z podopiecznym, który jest agresywny, nie jesteśmy na przegranej pozycji i nie musimy się poddawać. Zadbać wtedy należy i o psychiczny komfort seniora, ale także (a może przede wszystkim) o swój komfort i swoje zdrowie. Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić mając do czynienia z agresją jest ograniczenie źródeł jej powstawania- najlepiej wyeliminowanie ich. Ograniczajmy frustrację i agresję- nie prowokujmy seniora do rozmawiania na trudne dla niech tematy, nie przekonujmy go do robienia tego, na co nie ma ochoty (oczywiście o ile nie jest to niezbędne).
Innym sposobem na ograniczanie agresji jak umiejętność odpowiedniego komunikowania się z podopiecznym- dobieranie odpowiedniego tonu głosu, bycie asertywnym i stanowczym, ale przy tym nie rozdrażnianie seniora. Opiekun nie powinien okazywać swojego zniecierpliwienia czy np. pospieszać seniora- to znów może zrodzić agresję. W komunikacji z seniorem trzeba używać jasnych i krótkich komunikatów, a także zawsze reagować na agresję ze strony seniora. Niereagowanie może sprawić, że agresja może zacząć dominować w relacji podopieczny- opiekun.
Leki uspokajające czy terapia?
Jeżeli mamy do czynienia z agresywnym seniorem, możemy spróbować wesprzeć go naturalnymi, ziołowymi preparatami o działaniu uspokajającym. Preparaty takie zawierają w swoim składzie najczęściej wyciągi z chmielu zwyczajnego, melisy lekarskiej, kozłka lekarskiego (waleriany), męczennicy cielistej, ziela serdecznika. Takie preparaty mogą być zarówno w postaci tabletek, kropli, syropów lub ziołowych herbatek. Preparaty takie, nawet te wydawane bez recepty powinny być zawsze skonsultowane z lekarzem czy farmaceutą- np. syropy robiona są na bazie alkoholu etylowego, co może nie być obojętne dla organizmu seniora.
A może terapia przeciwko agresji? Jeżeli mamy do czynienia z bardzo agresywnym podopiecznym, z którym trudno poradzić sobie i nam i jego najbliższej rodzinie, zdecydowanie konieczna będzie konsultacja terapeutyczna- psychologa lub psychiatry. Może się okazać, iż terapia farmakologiczna lub praca z terapeutą są niezbędne. Opiekunka, która na co dzień opiekuje się agresywnym seniorem, również powinna szczególnie zadbać o siebie i swoje zdrowie. Powinna być w stałym kontakcie ze swoim koordynatorem z agencji pracy, a także, jeżeli to konieczne, być pod opieka psychologa czy psychoterapeuty.